Κωνσταντίνος Φίλης: Ο Ερντογάν αναμετράται με τον Κεμάλ Ατατούρκ

13 12 2019 | 08:47
«Η Ευρώπη υψώνει διπλωματικά τείχη στην τουρκική προκλητικότητα» , είναι το μήνυμα που έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Τι επιδιώκει ο πρόεδρος Ερντογάν; Πώς πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα; Υπάρχει κίνδυνος θερμού επεισοδίου; Ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, μίλησε στο Sputnik.

«Άκυρο» χαρακτήρισε το μνημόνιο συνεργασίας Τουρκίας – Λιβύης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις Βρυξέλλες. Πρόσθεσε ότι, η Ευρώπη υψώνει «διπλωματικά τείχη» στην προκλητικότητα της Τουρκίας και ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, παρακολουθεί τις εξελίξεις και αξιολογεί την κατάσταση, μιλώντας στο Sputnik.

Ο Ερντογάν είναι προβλέψιμος

«Η Τουρκία έχει αναβαθμίσει ποιοτικά πάρα πολύ τις διεκδικήσεις και τις αξιώσεις της έναντι της Ελλάδος. Ο πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να τροποποιήσει το υπάρχον status quo, να πάει έστω κι ένα κλικ παραπέρα. Αυτό πρέπει να αντιμετωπίσει σήμερα η χώρα μας με καθαρό και αποτελεσματικό τρόπο», όπως είπε χαρακτηριστικά ο κύριος Φίλης.

Έχει παρεκκλίνει από την γνωστή πολιτική του ο πρόεδρος Ερντογάν; Είναι απρόβλεπτος; «Σε καμία περίπτωση. Ο Ερντογάν είναι πάρα πολύ προβλέψιμος, όπως είναι και η τουρκική εξωτερική πολιτική. Το θέμα είναι ότι η προβλεψιμότητά του συνδυάζεται με έναν μαξιμαλισμό στη θεώρηση των πραγμάτων και στις προσεγγίσεις. Ακολουθεί ένα μοτίβο: απειλεί ότι θα προβεί σε μία ενέργεια, η οποία, συνήθως, εμπεριέχει στοιχεία μαξιμαλισμού. Η εκάστοτε «άλλη πλευρά» δεν έχει πολλά να κάνει προκειμένου να την αποτρέψει. Στη συνέχεια, λοιπόν, ζητάει να προσέλθεις στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και της συζήτησης, προκειμένου να μην πραγματοποιήσει την μαξιμαλιστική κίνηση, ενώ προτάσσει τα δικά της συμφέροντα.

Να έχουμε κατά νου, ότι ο Ερντογάν αναμετράται με την ιστορία, αναμετράται με τον Κεμάλ, άρα αναμετράται με το 2023 όταν και θα συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της Τουρκίας και από τη Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Θα ήθελε, λοιπόν, να δείξει προς τον έξω κόσμο, αλλά κυρίως προς τους συμπατριώτες του ότι κέρδισε κάτι παραπάνω, ότι αυτός κατάφερε κάτι περισσότερο από τον Κεμάλ. Αυτό δε σημαίνει ότι θέλει να πάει σε πόλεμο, ούτε σημαίνει ότι θέλει να κατακτήσει απαραιτήτως εδάφη. Αλλά, αυτή η προσπάθεια, μέσω της επινόησης περί Γαλάζιας Πατρίδας, να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας κατά τρόπο παράλογο και καταχρηστικό, εντάσσεται ακριβώς σε αυτή τη λογική».

Ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου; «Στην παρούσα φάση πιστεύω πως όχι. Θα μπορούσε να συμβεί μόνο σε περίπτωση που η Τουρκία αποφάσιζε να θέσει σε εφαρμογή αυτή την παράνομη συμφωνία με ένα κομμάτι της Λιβύης, με την κυβέρνηση της Τρίπολης δηλαδή. Τότε, πράγματι, η κατάσταση θα επιδεινωνόταν ραγδαία και το ρίσκο μίας θερμής κρίσης θα ήταν μεγάλο. Εκτιμώ, όμως, ότι δεν πρόκειται να προβεί σε τέτοια ενέργεια, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Θα περιμένει να δει τις αντιδράσεις, να σταθμίσει τις εξελίξεις, ”να καθίσει ο κουρνιαχτός”, κι ύστερα να κάνει τις κινήσεις του».

Με ποιο τρόπο πρέπει να κινηθεί η ελληνική πλευρά; «Θα πρέπει να διαμηνύσει τόσο προς την Τουρκία, όσο και προς τους συμμάχους της, αλλά και προς την Τουρκία μέσω των συμμάχων, ότι οποιαδήποτε ενέργεια υλοποίησης της ανερμάτιστης συμφωνίας – που θα περιλαμβάνει εμπλοκή της Τουρκίας σε ελληνική υφαλοκρηπίδα – δεν θα μπορεί να τύχει άλλης αντίδρασης παρά μίας αντίδρασης που θα έχει και στρατιωτικά εργαλεία. Αυτό είναι κάτι που θα μας φέρει σε μία κατάσταση μη αναστρέψιμη, το οποίο, πιστεύω, ότι θέλουν να αποφύγουν και τα δύο μέρη».

Πώς εντείνει η Ελλάδα τη διπλωματική πίεση; «Αυτό που προσπαθεί να κάνει η Ελλάδα είναι να κηρυχτεί αυτή η συμφωνία de facto άκυρη. Μαζεύοντας όλες τις καταδίκες, να δείξει ότι αυτή η συμφωνία είναι έωλη, και ουσιαστικά δεν αναγνωρίζεται από τα κράτη της διεθνούς κοινότητας που έχουν ενδιαφέρον στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων και των περιφερειακών κρατών. Επιπλέον, η Ελλάδα προσπαθεί και θα πρέπει να προσπαθήσει να αποτρέψει οποιαδήποτε απόπειρα εφαρμογής αυτής της συμφωνίας, από πλευράς Τουρκίας.

Όσο δεν φρενάρεται η τουρκική πολιτική του αναθεωρητισμού, η Τουρκία μπορεί να συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο. Αυτή η πολιτική δύναται να αντιμετωπιστεί μέσα από διπλωματικά κανάλια, μέσα από μία απόπειρα διπλωματικής απομόνωσης της Τουρκίας, ως προς τη συμφωνία.

Καταλήγοντας, ο κύριος Φίλης υπογράμμισε, ότι η Ελλάδα πρέπει με ενεργητικό χώρο να κερδίσει διαπραγματευτικό χώρο. Να μην είναι η Τουρκία αυτή που θα ορίζει τις εξελίξεις και, κυρίως, το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης. Όπως είπε χαρακτηριστικά, θα μπορούσε η Ελλάδα, επί παραδείγματι, να προβεί σε:

Κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ
Κήρυξη αλιευτικής ζώνης
Οριοθέτηση ΑΟΖ με κάποια από τα όμορα κράτη

sputnik Greece